Tarım politikaları çerçevesinde verilen desteklerin yeterli düzeyde olmadığını sık sık dile getiren çiftçiler ile ilgili TÜİK yeni veriler açıkladı. Bu veriler gösteriyor ki 35 yaş altındaki genç çiftçiler kentlere göç ediyor ve ucuz işgücü talebini besliyor. 2013'ten bu yana ülke nüfusu yüzde 9 artarken köy nüfusu yüzde 11 azaldı. Yani son 8 yılda köylerde yaşayan 100 çiftçinin 22'si tarımı bırakarak kente göç etti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 'Adrese dayalı nüfus kayıt istatistikleri' köyden kente göçün halen devam ettiğini gözler önüne serdi. BirGün'den Ozan Gündoğdu'nun haberinde yer verdiği verilere göre;

• 2013'te 6 milyon 633 bin olan belde ve köy nüfusu
• 2019'da 6 milyon 3 bine,
• 2020'de ise ilk kez 5 milyon 878 bine indi.

Dolayısıyla Türkiye nüfusunu 2013-2020 arasında yüzde 9 oranında artarken köy nüfusu yüzde 11.4 azaldı.

Peki en çok göç edenler kim?

Köyden kente göçün yanı sıra dikkat çeken bir diğer hususta göç edenlerin yaşı. Verilere göre;

• 65 yaşının üzerindeki köy nüfusu 2013'te 896 bin iken, 2020'de 1 milyon 49 bine çıkarak yüzde 17 oranında yükseldi.
• Diğer yandan 65 yaş altı köy nüfusu 2013'te 5 milyon 737 bin iken, 2020'de 4 milyon 828 bine geriledi.
• 2013'te 35 yaşın altında köy nüfusu 3 milyon 500 bin kişi iken, 2020'de 2 milyon 717 bin kişiye kadar geriledi. Yani 2013-2020 yılları arasında köylerde yaşayan 35 yaş altındaki her 100 kişiden 22'si kente göç etti.

İlk sayımdan bu yana köy nüfusu 2 kat eridi

İlk nüfus sayımının yapıldığı 1927'den bu yana geçen 93 yılda ülke nüfusu 13.6 milyondan 83.6 milyona yükselirken köy nüfusu 10.3 milyondan 5.9 milyona geriledi. Diğer yandan 1927'de 10.3 milyon olan köy nüfusu 2000 yılına gelindiğinde 23.8 milyona yükselmiş fakat 2000'de 23.8 milyon olan köy nüfusu 2012'de 17.2 milyona, 2013'te ise 6.6 milyona geriledi. 

Genç çiftçiler kentlerde ucuz işgücüne dönüşüyor

Çiftçiler Sendikası (Çiftçi-Sen) Genel Başkanı Ali Bülent Erdem, bu göç dalgasına ilişkin şu açıklamalarda bulundu:

• Çoğu köyde okul bile yok, genç çiftçi mecburen kente göç ediyor.
• Tarımdan para kazanamayan çiftçi borçlanmak zorunda. Göçün altında yatan en önemli neden çiftçilerin yüksek borçluluğu.
• Köyler giderek yaşlanıyor. Çalışan genç çiftçi sayısı azaldıkça, yaşlı çiftçiler daha fazla mevsimlik işçi çalıştırmak zorunda kalıyor. Bu da ekonomik sorunları derinleştiriyor.
• Köylerde yaşlı nüfus için sağlık ocağı yok. Köylerdeki yaşlı nüfusun sağlık sorunları görünmüyor.
• Kente göçün sonucunda genç çiftçiler, kentte işçileştiriliyor, ucuz işgücü haline getiriliyor.

Köy ve beldelerin nüfus artış hızı şehirleri geride bıraktı

Göç üzerine çalışmalarıyla bilinen Galatasaray Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nden Doç. Dr. Didem Danış'ın konuya yönelik tespitleri şu şekilde;

• Köyden kente göç davranışının altında yatan en büyük neden ekonomik etkenler. Sorun ekonomik, köylerde geçim sıkıntısı çok büyük.
• Sadece kente göç değil, aynı zamanda nüfus artış hızının da azalmasının en önemli nedeni ekonomik bunalım. 2019'da binde 13 olan nüfus artış hızı 2020'de binde 5.5'e geriledi.
• Kırsal kesimde yaşlanma çok ciddi boyutlara vardı. Gençlerin köyleri boşaltması sonucu köydeki kuşaklar arası dayanışma çöktü.
• Göç edenler eskiden İstanbul'a giderdi, son yıllarda daha çok köyün bulunduğu kent merkezine göç ediliyor. Bunun en temel sebebi İstanbul'daki geçim sıkıntısı.
• Göç edenlerin büyük kısmı kentte hizmet sektörünün ucuz işgücü talebini karşılıyor.
• Göç edenler kentte, köy derneği, whatsapp grupları vb. yollarla kendi köylüleriyle dayanışmayı sürdürüyor.
• 2020'de görülen trend 2021'de de devam edecek. Çünkü ekonomik sorunlar büyüyor.

Megakentin nüfusunda uzun bir aradan sonra ilk kez azalma yaşandı

Uzun yıllardan sonra ilk kez 'taşı toprağı altın' olan İstanbul'un nüfusu azaldı.

• 2019'da 15 milyon 519 bin olan megakentin nüfusu, 2020'de 15 milyon 462 bine geriledi.

Bu durum hakkında Doç. Dr. Didem Danış'ın tespitleri:

1- Ekonomik bunalım yüzünden doğurganlık hızı azaldı.

2- Emekli maaşıyla geçinmenin imkânsız olduğu İstanbul'dan Anadolu'ya göç yaşanıyor.

3- Sanayinin İstanbul dışına taşınmasıyla İstanbul'dan özellikle Tekirdağ ve Kocaeli'ne işçi göçü yaşanıyor.

35 yaş altı genç nüfus köyleri terk ediyor

Nüfus verilerine göre 35 yaş altındaki yurttaşlar köylerde yaşamak istemiyor.

• 2007 yılında köy nüfusunun yüzde 60.3'ü 35 yaşın altındayken bu oran 2020'de yüzde 46.2'ye gerilemiş durumda.

Cumhuriyet tarihi boyunca köyden kente göç devam etse de köy nüfusu azalmıyordu. Ta ki, 1980'e kadar. 1980 nüfus sayımına göre 25.1 milyona ulaşan köy nüfusu bir daha da bu sayıdan yukarısına çıkamadı. 1980-2000 arasında kısmen yatay bir seyir izleyen köy nüfusu 2000'li yıllarda küçük çiftçiliği baltalayan IMF politikalarıyla birlikte sert biçimde azalmaya başladı. Son 8 yıl ise köyler adına adeta bir yıkım. 2012'deki Büyükşehir Yasası'nın ardından kâğıt üzerinde 6.6 milyona gerileyen köy nüfusu, o günden bugüne yüzde 11 azaldı.